Berlijn. De stad van de toffe feestjes, de creativiteit en de bizar grote geschiedenis. Vooral dat laatste trekt mij elke keer weer naar de Duitse hoofdstad. Inmiddels ben ik er behoorlijk vaak geweest, en toch heb ik nog steeds niet het gevoel dat ik de stad helemaal ken. Herkenbaar? Gelukkig kom je met deze 3 historische dingen wel een heel eind. Sterker nog: je slaat zelfs vier geschiedenisvliegen in een klap: de WO II, de Berlijnse Muur, Koude Oorlog en de Stasi periode.
1. Stadstour
Met stip op nummer een in eigenlijk elke stad, maar helemaal als het om de geschiedenis van Berlijn gaat: doe een stadstour! Klinkt suf, is het niet. In Berlijn heb je meerdere organisaties die een rondleiding aanbieden, ik heb er zelf een van New Berlin Tours gevolgd. Gratis en voor niets. Althans, je betaalt alleen achteraf als je het de moeite waard vond en je mag zelf het bedrag bepalen.
Mijn Engelse gids bracht me langs alle highlights in het centrum: van de Brandenburger Tor, langs het Adlon Hotel (je weet wel, de plek waar Michael Jackson ooit z’n baby uit het raam hing), naar de Holocaust Memorial en Hitler’s bunker. En vervolgens door naar de Berlijnse Muur, het hoofdkwartier van de SS en Checkpoint Charlie. Onderweg hoor je op humoristische wijze allerlei bizarre weetjes die je daarna nooit meer vergeet. Wist je bijvoorbeeld dat Hitler zwaar aan de drugs (Crystal Meth) zat tijdens de oorlog? Of dat de Muur gevallen is door de fout van een persoon? Nou, ik ook niet. En alleen daarom is zo’n tour met gids al meer dan de moeite waard.
Startpunt: Brandenburger Tor (metrohalte Brandenburger Tor)
2. Berlijn onder de grond: de Koude Oorlog
Nog zoiets wat je wellicht nog niet weet: Berlijn kent een heel scala aan geschiedenisverhalen die zich onder grond hebben afgespeeld. Een deel van de Tweede Wereldoorlog, een deel tijdens de Berlijnse Muur en ook een heel groot deel dat te maken heeft met de Koude Oorlog (ik ben me ervan bewust dat de Muur in deze periode was, maar voor het gemak zie ik het als een apart iets). Heel eerlijk: ik weet vrijwel niets van deze periode. Niet vergeleken met de kennis die ik heb over de WO II. Ik kwam per ongeluk terecht bij de tour ‘Subways and Bunkers in the Cold War’ van Berliner Unterwelten. Per ongeluk ja, want de tour waar ik eigenlijk voor kwam zat vol. Totaal niet erg, want er ging letterlijk een wereld voor me open toen ik ondergronds ging.
Wist jij bijvoorbeeld dat West-Berlijn in deze tijd miljoenen heeft gestoken in schuilplaatsen en bunkers, vaak vroegere metrostations en ondergrondse garages? Officieel waren ze bedoeld om de Berliners te beschermen tegen de radioactieve delen die vrij zouden komen bij een atoombom. Onofficieel boden ze maar plek voor 1% van de bevolking en kon je er vaak niet langer dan 48 uur verblijven. Iets met zuurstof dat op zou gaan. Ze waren puur bedoeld om de mensen rustig te houden en ze het idee te geven dat de politiek er bovenop zat. Bizar om te denken dat dit pas een paar decennia geleden heeft plaatsgevonden hè?
Adres: Brunnenstrasse 105 (metrohalte Gesundbrunnen)
3. Stasi Museum
Laat ik maar gelijk eerlijk zijn: ik ben weer eens op de verkeerde plek beland. Ik was er heilig van overtuigd dat ik onderweg was naar de Stasi gevangenis, uiteindelijk bleek ik in het museum terecht te zijn gekomen. Ja, dat zijn dus twee verschillende plekken. Maar aangezien ik al binnen was en m’n entree had betaald maakte ik er maar het beste van en vond ik het eigenlijk onwijs interessant. In het Stasi Museum vind je meerdere tentoonstellingen over de Oost-Duitse geheime dienst, een paar zijn vast, een paar wisselend. Je raakt helemaal in de ban van dit bizarre tijdperk, dat – net als de rest van de Berlijnse geschiedenis – nog maar heel kort geleden plaats heeft gevonden.
Tijdens de Stasi periode moest iedereen op z’n hoede zijn: je buurman kon zomaar spion zijn en je in de gaten houden. Of erger nog, je filmen, afluisteren of letterlijk gillend gek maken. Je ziet de afluisterapparatuur. Je ziet de kantoren. Je leest verhalen van de officiële officieren, maar ook van informele medewerkers. Je leest verhalen van ‘slachtoffers’. Een verhaal over een Oost-Berlijnse vrouw zal ik nooit vergeten: zij werd mentaal gepakt. Elke dag kwam er iemand in haar huis terwijl ze weg was, alles gewoon netjes achterlatend. Op een paar spullen na. Telkens werden er een paar dingen met elkaar verwisseld; bekers, beeldjes, andere kleine dingen. Die vrouw werd op een gegeven moment zo gek van haar eigen gedachten dat ze zelfmoord heeft gepleegd. Natuurlijk was het haar opgevallen. Ze dacht dat ze letterlijke gek werd. In die periode kon je het er met niemand over hebben, niemand was te vertrouwen. Het was een onzichtbare wereld, letterlijk. Je zag niets, je hoorde niets. Je kon alleen maar vermoeden.
Adres: Ruschestrasse 103 (metrohalte Magdalenenstrasse)
Heb jij een van bovenstaande dingen al gedaan of bezocht?
