San Francisco: I love, love, LOVE that city! Fietsen over de Golden Gate Bridge, shoppen op Union Square, vlak voor middernacht de welbekende Cable Car nemen, rondstruinen in ChinaĀ Town, zeeleeuwen kijken bij Fisherman’s Wharf… Maar deze Amerikaanse gay city heeft nog een andere trekpleister die zeker niet mag worden overgeslagen bij een bezoekje aan de stad: Welkom op Alcatraz!
Wanneer je aan de kade staat of op een hoger punt in de stad bent en je hoofd richting de zee draait, is het heel moeilijk om hetĀ niet te zien. Niet ver van de kust, zo ongeveer tussen San Francisco en Sausolita in, ligt een heel klein eilandje. Eigenlijk is het niet meer dan een grote rots, maar dan wel een met een even grote geschiedenis.
Alcatraz staat vooral bekend om zijn functie als gevangenis. Velen lijken te vergeten dat het daarvoor, tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog, nog een militaire basis is geweest. Grote indruk heeft het echter nooit gemaakt: uiteindelijk bleken er te weinig manschappen te zijn om de 85 kanonnen te bedienen, en in de praktijk is er mede daardoor nooit geschoten vanaf het eiland. Wel werd de plek toen al onofficieel gebruikt om krijgsgevangenen op te sluiten. Na de oorlog – in 1907 – kreeg Alcatraz officieel een gevangenisfunctie, eerst nog als militaire gevangenis, van 1933 tot 1963 als federale prison.
Gevangenen
Hoewel de locatie dicht bij de grote stad ligt, was de keuze om juist hier de meest gevaarlijke criminelen (zoals Al Capone) hun tijd te laten uitzitten, helemaal zo gek nog niet. Ontsnappen was namelijk vrijwel onmogelijk, en gevangenen werden hier psychisch heel makkelijk extra gekweld. Besloten gevangenen hun geluk toch buiten hun cel te zoeken, dan moesten ze eerst maar eens vasteland zien te bereiken. Dat was erg lastig, gezien de sterke stroming rondom het eiland en het feit dat het water het hele jaar door ijs- en ijskoud is.
Zat je hier achter slot en grendel, dan had je het zwaar. De cellen waren klein, het regime hard en het was verboden voor gevangenen onderling om te praten. Later werd deze regel opgeheven toen de zware jongens via het doorspoelen van hun toilet communiceerden met elkaar. Extra pijnlijk was het wanneer je naar buiten mocht. Daar zag je ineens de vrije wereld liggen, en als de wind even de verkeerde kant op stond hoorde je de vrolijke geluiden uit de stad. Dat men wilde ontsnappen is dus niet vreemd.
Uiteindelijk is het drie mensen gelukt om Alcatraz voortijdig en zonder toestemming te verlaten, althans dat is wat er wordt beweerd. Officieel zou niemand het voor elkaar hebben gekregen. Dat wil niet zeggen dat er nooit wat is geprobeerd. Diverse ontsnappingspogingen werden gedaan, maar deze mislukten bijna allemaal. Op 11 juni 1962 zouden Frank Morris, Johb Anglin en zijn broer Clarence toch op vasteland terecht zijn gekomen door met lepels een gat in de muur van hun cellen te maken, levensechte poppen in hun bed te leggen en een opblaasbaar vlot van aan elkaar gelijmde regenjassen te maken. Of het ze ook daadwerkelijk gelukt is weet niemand, want er is daarna nooit meer iets van hen vernomen.
Bewoners
In de federale gevangenisperiode woonden niet alleen criminelen op het eiland. Ook de negentig bewakers en hun gezinnen woonden op Alcatraz. Ze werden gehuisvest in de drie appartementencomplexen of in een van de vier houten woningen. Er was naast een winkel ook nog een bowlingbaan voor vermaak tijdens de vrije uurtjes. Kinderen gingen elke dag op en neer met de boot naar het vasteland om daar naar school te gaan. De hoofdcipier woonde vlakbij de cellenblokken, en maakte dankbaar gebruik van de gevangenen met een goede reputatie. Zij werden ingezet om voor hem te koken en zijn riante woning schoon te houden.
Bezoeken?
Sinds 1972 is het mogelijk voor de gewone mens om Alcatraz te bezoeken. Vanaf Pier 33 gaat er dagelijks meerdere keren een ferry op en neer naar het eiland toe. Boek ruim van tevoren je tickets, zeker in de zomer! Besluit je op de dag zelf pas om te gaan, dan kun je er vanuit gaan dat de tickets helemaal uitverkocht zijn. Je bent namelijk niet de enige die hier heen wilt.
Je kunt bijna elke plek van de gevangenis en de left overs van de andere gebouwen bezoeken, en dankzij de fijne koptelefoons kun je (ook in het Nederlands) precies horen waar welke plek voor diende en wat er precies is gebeurd. Wil je het nog even extra spannend voor jezelf maken? Ga dan mee op een avondtour!
Een bezoekje naar dit eiland geeft je bijna het gevoel dat je weet hoe het is om opgesloten op een eiland te zijn. En geloof mij, hoe scary dat af en toe ook is, je wilt dit echt niet missen. En datzelfde geldt voor de boot terug…
