Gozo en Comino zijn, naast hoofdeiland Malta, de twee andere bewoonde eilanden van de archipel. Een must om te bezoeken als je naar Malta op vakantie gaat! De twee zijn typisch een gevalletje: klein maar heel fijn, want je kunt je hier met gemak een paar dagen vermaken. Dit kun je er zien en doen!
Gozo: zo kom je er
Er zijn twee manieren om op eigen gelegenheid en makkelijk per boot vanaf Malta naar Gozo te varen:
- Vanuit de haven van Cirkewwa op Malta vaar je in slechts 25 minuten naar Mgarr, Gozo. Handig om te weten: je koopt je ticket pas op de terugweg, dus je kunt vanaf Malta gelijk het schip op. In 2022 bedraagt een retourtje €4,60. Klik hier voor het actuele vaarschema.
- Het is tegenwoordig ook mogelijk om de fast ferry vanuit Valletta te pakken. De reisduur is 45 minuten en vooraf een plek reserveren is verplicht. Dat kun je gewoon online regelen, onder andere hier.
Vanaf de haven kun je op een Hop On Hop Off bus stappen die je langs vrijwel alle highlights van het eiland brengt (zie hieronder welke je echt niet wilt missen). Maar je kunt er ook voor kiezen om de lokale bus te pakken. Het openbaar vervoer is top geregeld op het eiland en brengt je (bijna) overal. Vanuit hoofdstad (en bus hub) Victoria vertrekken alle bussen. Voor een paar euro kun je twee uur lang onbeperkt gebruik maken van alle lijnen. Heb je geen zin om uit te moeten zoeken hoe je ergens moet komen? Dan is het slimmer om een Bolt te boeken. Met vier personen of meer is dat zelfs de goedkoopste optie.
Liever achterover leunen terwijl je overal naartoe wordt gebracht? Ga dan mee met een van de vele dagtours die vanuit Malta worden georganiseerd naar Gozo. Vaak worden Gozo en Comino met elkaar gecombineerd. Klik hier voor de opties >>
Overnachten op Gozo
Zoek je een fijne uitvalsbasis om op je gemak alle highlights van Gozo en Comino af te kunnen gaan? Verblijf dan bijvoorbeeld in het centraal gelegen Santa Lucia Boutique Hotel. Het biedt een heel goede prijs/kwaliteitverhouding en ligt op ruim een kilometer van het strand. Het hotel heeft een eigen zwembad en jacuzzi waar je gratis gebruik van kan maken na een warme dag buiten de deur, en het ontbijt hier is top! Klik hier voor de actuele beschikbaarheid en prijzen >>
Gozo: zien & doen
Gozo is niet alleen (relatief) groen en landelijk, het eiland ademt ook een en al geschiedenis. Qua oppervlakte beslaat het slechts eenderde van Malta, maar Gozo doet qua highlights zeker niet onder voor het grotere broertje. Als je Gozo met een woord moet omschrijven, dan is het ‘authentiek’. Het lijkt alsof de tijd heeft stil gestaan!
Tip: wil je meerdere highlights op Gozo af gaan? Kijk dan vooral of het loont om voor een Discover Gozo Combo Ticket te gaan, in plaats van overal los je entree te betalen.
1. Citadel
Op het hoogste punt van Gozo, in hoofdstad Victoria (ook bekend als: Rabat), vind je de oude citadel van het eiland: een absolute must om te bezoeken als je op Gozo bent! Klim omhoog en geniet vanaf de oude muren het 360° uitzicht over het eiland. Het verdedigingswerk is goed onderhouden en huist nu nog steeds de rechtbank van het eiland. Direct daarnaast vind je het Old Prison Museum. Vandaag de dag wonen er nog steeds drie families op deze historisch plek. Je kunt hier ook zien hoe men vroeger woonde in het Gran Castello Historic House.
Als je Game of Thrones hebt gezien, herken je het plein voor de kathedraal misschien wel van Cercei’s Walk of Shame. De buitenkant van de barokke kerk is volledig gebouwd met lokaal kalksteen in de vorm van een Latijns kruis, terwijl je binnen je mond openvalt van alle kunst en kitsch.
Tip: drink een drankje op het dakterras van Ta’ Rikardu voor een fijn uitzicht (klik hier voor de exacte locatie).
2. Tempels van Ġgantija
De Ġgantija tempels dateren al van 3600-2300 voor Christus. Oud dus! Sterker nog, de acht tempels worden beschouwd als de oudste losstaande en door mensen gebouwde tempelconstructie ter wereld en ook als inspiratiebron voor Stonehenge. Het zal je vast niet verbazen dat de restanten van de tempels op de UNESCO Werelderfgoedlijst staan. ‘Ġgant’ is Maltees voor ‘reusachtig’ (of Engels: ‘giant’), verwijzend naar de omvang en hoogte van het complex. Sommige van de stenen zijn maar liefst 5 meter lang en wegen meer dan 50 ton. Vandaag de dag kun je hier in alle rust rondlopen, genieten van het uitzicht over het eiland en de restanten van de tempels zelf. Het bijbehorende museum leert je alles over de geschiedenis van de plek en Gozo zelf.
3. Ta’ Ċenċ kliffen
Aan de zuidkust van Gozo, ter hoogte van Sannat, vind je de Ta’ Ċenċ-kliffen en is een perfecte plek om een zonsondergang mee te pakken. De kliffen zijn 120 meter hoog en trekken niet alleen toeristen, maar ook heel veel verschillende soorten vogels. Langs de kustlijn zijn heel veel verschillende archeologische vondsten opgedoken, zoals prehistorische graven en de ruïnes van een megalithische tempel.
4. Ramla Bay & Calypso’s cave
De Griekse legende vertelt dat de verleidelijke nimf Calypso Odysseus naar Gozo heeft gelokt en hem zeven jaar lang als haar gevangene hield. Ze woonde in een grot, die je bereikt vanaf het rode strand van Ramla Bay. Kleine tip: ga niet met lichte kleding op het rode zand zitten… De rode kleur krijg je er heel lastig uit gewassen!
5. Zoutpannen
De zoutpannen van Gozo beslaan zo’n drie kilometer en zijn nog steeds net zo in gebruik als honderden jaren geleden. Je kunt vier keer per jaar langskomen om zeezout op te halen.
6. Duiken op Gozo
Gozo is een waar paradijs voor duikliefhebbers. De Maltese eilanden tellen samen meer duikplekken (zowel vanaf de kant als per boot) dan elk ander eiland of resort in de wereld! En met name Gozo heeft een hoop te bieden. De helderblauwe zee, de bijzondere rotsuitstulpingen en het diverse onderwaterleven, trekken jaarlijks heel veel toeristen naar het eiland. De gemiddelde zeetemperatuur ligt op zo’n 18 graden en het water biedt een zichtbaarheid van 30 meter.
De nieuwste duikplek op Gozo vind je voor de kust van Xatt L-Aħmar. Daar is in september 2022 het scheepswrak ‘MT Hephaestus’ tot zinken gebracht en is nu op 40 meter diepte te aanschouwen. De 60 meter lange olietanker liep in de winter van 2018 vast op de rotsen bij de kust van Qawra, het noorden van Malta.
>> Klik hier voor meer info over alle mogelijkheden om te duiken op Gozo.
7. Zwemmen in Dwejra
Reis ook zeker af naar Dwejra, een laag gelegen dorpje waar geen elektriciteit is. Alles hier draait op een generator, dus ook de paar aanwezige restaurants en het kleine kerkje. Het is een bekende duikspot vanwege de zogenoemde Blue Hole, maar je kunt hier ook zwemmen en klimmen over de vele rotsformaties, terwijl de zee onder je tegen de rotsen aan beukt. Je krijgt een prachtig uitzicht over Fungus Rock, een klein rotseiland van 60 meter hoog. Tot 2017 vond je hier ook een van de grootste trekpleisters op het eiland, de Azure Window. Dit was een natuurlijke boog in de rotsen dat door zeewater was uitgehakt, maar dat door een heftige storm compleet in elkaar gestort.
8. Wandelen op Gozo
Eerlijk is eerlijk: in de zomermaanden is het niet aan te raden vanwege de hitte, maar in de herfst, winter en lente is Gozo een fantastische plek voor lange wandeltochten. Er zijn talloze routes en wandelpaden die je langs de diverse flora en fauna brengen. De meest populaire routes zijn:
- Ta’ Ċenċ kliffen (vlakbij Sanap)
- Ta’ Dbiegi (in de buurt van San Lawrenz)
- Ta” Ġordan Lighthouse (bij Ghasri)
- Hondoq ir-Rummien (vlakbij Qala)
- San Blas vallei (bij Nadur)
9. Bezoek de pittoreske dorpjes
Hoofdstad Victoria is het kloppende hart van het eiland en zeker een bezoekje waard (kun je mooi combineren met de Citadel). Maar voor nog meer lokaal leven moet je op z’n minst een paar dorpjes hebben bezocht. Centraal in elk dorp is het plein (pjazza) met de kerk. Op normale dagen gebeurt er weinig, maar het is heerlijk kijken naar de oude kletsende mannetjes en voorbij wandelende vrouwen. Als je mazzel hebt pak je een religieus feest mee: dan pakken de Maltezen standaard groots uit.
Aanraders zijn Għarb (een van de oudste dorpjes van Gozo), San Lawrenz, Għari, Kerċem en het iets grotere Xewkija.
10. Eet een hapje bij Country Terrace
Op loopafstand (hoewel je een stukje omhoog moet klimmen) van de haven vind je restaurant Country Terrace, een plek waar je een fenomenaal uitzicht krijgt over de haven en de Mediterraanse Zee. Het eten is er heerlijk (en met een goede prijs-kwaliteitverhouding). Tip: reserveer van tevoren via de website een plek en vraag specifiek naar een tafel aan de rand van het terras, zodat je daadwerkelijk het beste zicht hebt.
Comino: zo kom je er
Vanuit Gozo en Malta kun je op meerdere manieren een daguitstapje naar Comino maken:
- Je kan mee op een dagtour waarbij je Gozo en Comino combineert (klik hier voor een overzicht)
- Je kunt mee op een excursie vanuit hoofdeiland Malta (klik hier voor alle opties)
- Je huurt ter plekke een eigen boot
- Je huurt ter plekke een boot met kapitein
Comino: zien en doen
Comino ligt precies tussen Malta en Gozo in, en is klein, heel klein: het eilandje is slechts 3,5 km2 groot. Je gaat hier in principe niet naartoe voor hele grote highlights op het eiland, maar juist voor de prachtige plekjes IN het water.
11. Blue Lagoon & Crystal Lagoon
De Blue Lagoon is dé trekpleister van Comino: verwacht hier prachtige en helder azuurblauw water waar je meters diep kunt kijken. De meeste excursies gaan hier naartoe, waardoor het – zelfs buiten het hoogseizoen – flink druk kan zijn op en in het water. Er is hier geen strand, maar het is prima toeven op de rotsen. Er zijn hier ook strandbedjes en parasols te huur.
Zodra je de hoek om vaart, ervaar je juist een oase van rust tussen prachtige kliffen en rotsen van de Crystal Lagoon. Hier is het net zo mooi zwemmen en snorkelen! De meeste dagexcursies pakken de Crystal Lagoon overigens ook even mee (mits het weer zich hier voor leent).
12. Santa Marija-baai
Is de Blue Lagoon je net even te druk? Wandel dan in ongeveer een half uurtje naar de Santa Marija-baai. Hier is het veel rustiger, omdat de meeste toeristen juist bij de Blue Lagoon blijven. Ook in deze baai kun je heerlijk zwemmen.
13. Santa Marija-toren
Wil je toch nog iets op het eiland bekijken? In de Santa Maria baai vind je ook de Santa Marija-toren. Beklim de historische wachttoren en krijg een fantastisch uitzicht over de zee. Het bouwwerk dateert uit 1618 en werd gebouwd door de Orde van Malta. Destijds fungeerde het als communicatiemiddel tussen de verschillende Maltese eilanden en om Comino en langsvarende schepen te kunnen beschermen tegen zeerovers.
Vlakbij de toren kun je ook nog de oude Il-Batterija ta’ Santa Marija bezoeken.
14. Kapel van de Wederkomst van Onze Lieve Vrouw uit Egypte
Een hele mond vol voor deze oude kapel, die in de volksmond ook ‘St Mary’s Chapel’ wordt genoemd. De Chapel of Our Lady’s Return from Egypt is gebouwd in 1618 (net als de Santa Marija-toren) en werd in zowel 1667 als 1716 verder uitgebreid. Deze Rooms-Katholieke kerk kwam er omdat er weer mensen op het eiland kwamen wonen nadat de Santa Marija-toren ervoor zorgde dat het eiland verdedigd kon worden.
Lees ook onze andere artikelen over Malta:
