Ja jongens, het is zover. Ik vertrek over een paar weken voor het eerst op wintersport. Onwijs veel zin in, maar ook wel een beetje spannend. Ik keer immers liever niet met een gebroken ledemaat terug naar huis. Je snapt, de voorbereidingen zijn in volle gang: wat neem ik mee en vooral, hoe zorg ik dat veilig skiën zoveel mogelijk gegarandeerd is? Waar moet ik allemaal rekening mee houden?
Inmiddels heb ik flink wat research gedaan en heb ik ook wat hulp ingeschakeld om zeker te weten dat ik goed voorbereid op de piste sta. Ik belandde bij WinterTrex, de nummer één aanbieder in Europa op het gebied van wintersportreizen en dus een behoorlijke expert op het gebied van veilig skiën. Met deze acht tips moet het (hoop ik) helemaal goed komen met me:
1. FIS-regels
Stap één bij een veilige wintersport is het kennen van de FIS-regels. Deze wereldwijd geldende voorschriften zijn opgesteld door Fédération Internationale de Ski (FIS) en kun je eigenlijk zien als de 10 geboden voor veiligheid op de piste. Deze regels zijn de belangrijkste maatstaf in het beoordelen van ongelukken. Dit zijn de 10 FIS-regels:
- Houd rekening met anderen: breng anderen niet in gevaar of schade toe.
- Beheers je snelheid en skistijl: zorg dat je altijd op tijd kan stoppen of uitwijken (ik als beginner moet dus vooral niet te snel van de piste af).
- Kies het juiste spoor: de van achteren komende skiër moet zijn skispoor zo kiezen dat hij de skiërs voor zich niet in gevaar brengt.
- Inhalen mag van alle kanten, maar mag de ingehaalde skiër op geen enkele manier belemmeren.
- Invoegen en verder skiën mag alleen als je dit zonder gevaar voor jezelf en anderen kan doen.
- Stoppen moet je zoveel mogelijk zien te voorkomen: als je bijvoorbeeld valt, moet je zo snel mogelijk weer opstaan en verder skiën.
- Klimmen en lopen mag alleen aan de zijkant van de piste.
- Volg markeringen en tekens altijd op.
- Bij een ongeval ben je verplicht hulp te verlenen.
- Je hebt altijd een legitimatieplicht op de piste.
2. Mentale en lichamelijke voorbereiding
Ook niet onbelangrijk: in hoeverre ben je echt klaar om veilig te gaan skiën? Ga deze checklist na en zorg dat je eventueel nog voor vertrek wat aan de voorbereiding doet:
- Vaardigheden: hoe goed kun je al skiën? Baseer daar je keuze voor de bestemming op. Als beginner kun je het beste kiezen voor gebieden met veel blauwe en rode pistes.
- Conditie: hoe fit en uitgerust ben je? Ga niet gelijk de hele dag de piste op als je niet al te getraind bent. Zeker niet als je weet (bij deze) dat de meeste ongelukken gebeuren door vermoeidheid en gebrek aan concentratie.
- Kracht: skiën is echt krachtsport. Dus als je echt goed voorbereid wil zijn, volg je thuis extra krachttraining om je been- en rugspieren te trainen.
- Techniek: heb je dit nog niet al te goed onder de knie (zoals ik), dan is het dus zaak dat je skilessen neemt om zo gecontroleerd en krachtbesparend de piste af te gaan.
- Opwarmen: verklein het risico op letsel door voor je de berg afgaat goed je spieren te rekken en op te warmen. Start bijvoorbeeld met een makkelijke afdaling, zodat je lichaam niet gelijk op de proef wordt gesteld wanneer je de moeilijkere pistes opzoekt.
- Overschatten: gaat het skiën je makkelijk af? Top! Maar blijf goed letten op je snelheid. Overschat jezelf dus niet.
- Neem les: misschien wel de allerbelangrijkste tip als het op voorbereiding aankomt. Zorg dat je al wat oefent op een skibaan in Nederland zodat je niet helemaal als een rookie de echte piste opgaat.
3. Uitrusting voor veilig skiën
Ik ga hier nog een apart artikel over schrijven, maar vergeet vooral je uitrusting niet. Wat je allemaal mee moet nemen/huren en waar je op moet letten:
- Skihelm: deze zit niet te strak en niet te los, en kun je met je handschoenen openen en sluiten. Daarnaast moet je je omgeving nog steeds kunnen horen. Tegenwoordig skiën steeds meer mensen met een helm op, en dat is niet voor niets: veel hoofdletsels kunnen hierdoor voorkomen worden. In sommige landen is er een helmplicht voor kinderen tot 14 of 15 jaar (Oostenrijk en Italië), maar eigenlijk wordt het overal wel sterk aanbevolen.
- Skibril: veel mensen skiën met een zonnebril op, maar een stuk veiliger is een skibril. Een goede bril moet goed afsluiten met de rand van je helm en moet niet op je neus drukken. Daarnaast heeft deze dubbelde glazen of anti-fog coating, een UV-filter, een goede ventilatie en een groot zichtveld. Daarnaast moet het beschermen tegen wind, neerslag en scherpe voorwerpen.
- Zonnebrand: vergeet ook je zonbescherming niet! Gebruik minimaal SPF 30. Smeer zowel je gezicht als je lippen in (de laatste met een SPF lippenbalsem of sunblocker).
- Skikleding: draag warme en functionele kleding die je tegelijkertijd veel bewegingsvrijheid geeft. Je wilt het niet te koud krijgen, maar ook niet te warm. Het beste is om drie lagen aan te trekken: thermo-ondergoed, daarna fleece als isolatie en bovenop wind- en waterdichte kleding. Je jas en broek moeten een sneeuwvanger hebben en een RECCO reflector. Je thermo-ondergoed kun je het beste van synthetisch materiaal kopen en geen katoen.
- Handschoenen: zorg ook voor goede handschoenen waarmee je goed kan bewegen en die water- en winddicht zijn.
- Skischoenen: deze moeten niet te klein en niet te groot zijn, passen bij je niveau en aangepast naar jouw voeten. Pas de schoen altijd met skisokken aan en laat je hierbij echt adviseren door een vakman. Voor beginners is een minder harde buitenkant met zachte binnenschoen aan te raden.
- Ski’s: laat je ook hier adviseren en laat de instellingen ook door een specialist instellen. Er zit nogal wat verschil tussen de ene en de andere ski op gebied van lengte, breedte en soort. Zorg dat je een binding met geïntegreerde skistopper gebruikt, zodat je je ski’s niet kwijtraakt.
4. Checklist voor op de piste
En dan sta je eenmaal op de piste. De sneeuw ligt op je te wachten en je bent helemaal aangekleed om de afdalingen te trotseren. De FIS-regels zijn al een goede leidraad voor een veilige dag, maar er zijn eigenlijk nog meer do’s en don’ts:
- Begin de dag uitgerust
- Let al in de lift op de regels
- Plan regelmatig pauzes in en stop wanneer je moe bent
- Let op je grenzen, zowel die van de pistes als die van jezelf
- Ski altijd defensief
- Check hoe laat de laatste rit van de dag is
- Gooi je afval niet zomaar weg
- Maak zoveel mogelijk gebruik van het OV of skibussen (scheelt zelf rijden en is beter voor het milieu)
- Ski niet te hard en ook niet agressief
- Eet genoeg, niet te vet of te licht
- Drink ook genoeg (water, sap of thee)
- Drink voor en tijdens het skiën geen alcohol
- Verlaat de piste niet en ski niet door lawine of gletsergebieden die afgesloten zijn. Ski ook nooit buiten pistes wanneer het lawine risico 3 bedraagt. Je wordt hiervoor gewaarschuwd via de lampjes op de overzichtsborden in het dal. Je kunt het ook altijd het liftpersoneel vragen
- Ski niet op afgesloten pistes of waar aan gewerkt wordt
- Houd afstand van pistebully’s (dit zijn grote machines die ervoor zorgen dat de piste helemaal glad gestreken wordt en drukken de verse sneeuw weer plat)
5. Pistekleuren
Kan zomaar zijn dat je dit al weet, maar voor een rookie als ikzelf vond ik het toch wel handig om de piste-kleuren nog even op een rijtje te zetten:
Groene piste: erg makkelijke piste, vlakke afdaling onder de 25%. Is de oefenpiste voor beginners (gok dat ik daar dus vooral te vinden zal zijn)
Blauwe piste: makkelijke piste, afdaling tot 25% bedoeld voor gevorderden
Rode piste: medium piste, afdaling tot 40%, bedoeld voor gevorderden
Zwarte piste: moeilijke piste, afdaling van meer dan 40% en bedoeld voor de echte pro’s
6. Off-piste gaan
Moet je eigenlijk gewoon niet doen als beginner. Maar ik kan me wel voorstellen dat het freeriden lonkt wanneer je het echte skiën goed onder de knie hebt. Weet dat je echt op eigen risico onderweg bent als je off-piste gaat: jij bent aansprakelijk voor als het misgaat. Je hebt bovendien meer uitrusting nodig, zoals een helm, ABS-rugzak en uitrusting voor noodgevallen (en die ook kunnen bedienen). Daarnaast moet je een lawine-zoekapparaat, schop en lawinesonde bij hebben. Houd dagelijks het actuele lawinegevaar in de gaten en zorg dat je kan coördineren via kaart of GPS, een redding kan uitvoeren en een EHBO-opleiding moet hebben. Ga met een gecertificeerde tourguide en/of met een groep op pad (sowieso nooit alleen), en bespreek veilige verzamelplaatsen met elkaar. En ook heel belangrijk: houd rekening met de natuur en dieren, en ski niet door beschermde zones. Levert je namelijk ook een hoge boete op.
7. Noodsituaties
Als je de FIS-regels hebt gelezen, weet je dat je verplicht bent om altijd te helpen bij een ongeval. Ik hoop dat je het nooit nodig zal hebben, maar je kunt er maar beter op voorbereid zijn. Dit kun je doen in een noodsituatie:
- Blijf rustig en maak de plaats van het ongeval en jezelf veilig
- Verleen eerste hulp en maak het slachtoffer warm
- Alarmeer hulpdiensten via 112 (in deze landen kun je ook deze nummers gebruiken: in Oostenrijk 140, in Zwitserland 1414, in Italië 118)
- Beantwoord deze vragen: wie is er aan de telefoon, hoeveel slachtoffers zijn er, hoe is het weer en wat, wanneer en waar is het gebeurd?
- Laat je telefoon aan en geef je gegevens door
8. Na afloop
Heb je al je gear zelf gekocht? Zorg dan dat je dit jaarlijks checkt of laat checken. Om je ski’s in goede conditie te houden is het aan te raden om deze elk jaar naar de ski-service te brengen. Doe dit altijd vlak voor je weer op wintersport gaat. Een vakman kan ze dan gelijk goed instellen, maar ook de randen slijpen en de ski’s waxen.
Ik hoop niet dat je na bovenstaande tekst afgeschrikt bent om daadwerkelijk op wintersport gaan. Veel van de tips komen simpelweg neer op logisch nadenken en handelen, maar het is wel goed om het vers in je geheugen te hebben. En een goede voorbereiding voor veilig skiën kan nooit kwaad! Kom maar door met de (après-)ski!
Heb je nog zin in een last minute of wil je je alvast in je volgende wintervakantie verdiepen, neem dan een kijkje op de website van WinterTrex.
